STAM Collective houdt zich bezig met “spatial interventions”. Amper een half jaar zijn ze bezig en de Brugse ruimte draagt inderdaad al sporen van het jonge duo-collectief. En dat op twee zwaartepunten van het culturele leven in onze stad: het Entrepot en de Triënnale. Tijd dus om uit te pluizen wat STAM Collective doet, wie erachter zit en waar ze heen gaan.
De naam STAM is een samensmelting van Sam en Tim. Het concept is een samenwerking tussen Atelier Sam Declercq en Studio Tim Somers. Bovendien doet STAM direct denken aan een van de grondmaterialen waarmee gewerkt wordt, namelijk hout. Wat STAM Collective doet, ligt in het verlengde van wat beide makers apart doen, maar speelt ook met de ruimte die er tussen het werk van beiden ligt. Daar waar ze bepaalde opdrachten solo misschien niet zouden aannemen, kunnen ze dit met gebundelde krachten wel doen. Het feit dat ze nog maar sinds december vorig jaar samen bezig zijn en STAM Collective daardoor eigenlijk nog maar in z’n kinderschoenen staat, wil niet zeggen dat de mannen erachter groentjes zijn. Beiden hebben ze al wat expertise opgebouwd afgelopen jaren, elk in hun eigen vakgebied.
Studio Tim Somers staat voornamelijk voor meubels en design. Tim studeerde interieurvormgeving aan Sint-Lucas in Gent. Hij ging daarna aan de slag als interieurontwerper, maar daar miste hij het “maken”, het fysieke ontstaan en de aanwezigheid van het object. Ondertussen is Tim al zo’n twee jaar bezig als fulltime zelfstandig ontwerper en maker van meubels en objecten. De meubels die Tim maakt, staan in relatie tot en zeggen iets over de ruimte waarvoor ze ontworpen zijn. Het zijn meer interventies dan interieur. Tim werkt voornamelijk met hout. Wat daaruit ontstaat hoeft niet enkel functioneel te zijn. Het sculpturale en dus artistieke kan ook primeren. De lijn tussen meubel en sculptuur is voor hem eentje om buiten te kleuren. Het totaalconcept is belangrijker dan het object als product. In de toekomst wil Tim met Studio Tim Somers vooral als designer werken en meubels maken om bepaalde interieurs vorm te geven.
Atelier Sam Declercq zet in gewone tijden voornamelijk in op scenografie en meubelontwerp. Dat laatste is sinds maart 2020 om vanzelfsprekende redenen gaan doorwegen. Eens de theaters terug openen, is het plan wel om terug te focussen op het ontwerpen en maken van decors. Dit deed Sam in het verleden al voor verschillende theatergezelschappen, waaronder Compagnie Cecilia. Van opleiding is hij zowel podiumtechnieker als meubelontwerper. Sam is tweeënhalf jaar bezig als zelfstandig scenograaf en meubelontwerper en -maker. De invloed van zijn werk als scenograaf is zichtbaar in de meubels die hij maakt. Waar hij vroeger voornamelijk meubelstukken uit hout maakte, legt Sam zich nu ook meer en meer toe op metaal. Hout en metaal zijn namelijk twee essentiële materialen in de scenografie. Net als Tim heeft ook Sam een uitgesproken belangstelling voor ruimtelijke interventies, zowel op de scène als in het dagdagelijkse leven.
De opzet van STAM Collective is een hybride van beide ateliers te vormen. De knowhow van beide vloeit er samen. Interieur en scenografie worden gecombineerd om ruimtelijke interventies te doen. Sam omschrijft wat STAM doet als “scenografie voor publieke ruimtes”. Het collectief is gegroeid uit vraag naar grotere projecten, tot nu toe in de openbare ruimte. Alleen zouden ze dit soort projecten niet kunnen aannemen, dus sloegen Sam en Tim de handen in elkaar.
De twee zijn uit Brugge afkomstig en wonen momenteel allebei in Gent. Vroeger waren ze kennissen tot Tim op Sam’s Instagram reageerde, ze samen een pint gingen pakken en uiteindelijk een atelier gingen delen. Daar hebben ze voor Studio Tim Somers en Atelier Sam Declercq elk hun eigen werkruimte waar ze hun eigen ding doen. Ze hebben hun eigen visies en doelen. Maar het klikt goed, ze zijn dag in dag uit samen: ze gebruiken elkaars gereedschap, nemen samen koffiepauzes, leren bij van elkaar. Omdat hun werkterreinen zich in ander vaarwater begeven, is er ook geen sprake van concurrentie. Door de constante communicatie – een luxe in een anders vaak eenzame job als zelfstandige – bestaat er als van natuurlijk een soort kruisbestuiving en daaruit is STAM Collective geboren. Omdat ze met twee paar handen zijn en elk hun eigen expertise en ervaring meebrengen, kunnen ze projecten van een ander kaliber aan.
Van dit aanvullend duo is Tim degene die zich het meest richt op het ontwerp, de conceptuele kant en op de communicatie naar de klanten toe. Sam ziet zichzelf meer als bouwer, als de technische uitwerker. Het is voor hen wel van groot belang dat ze allebei het proces van A tot Z mee uitwerken. In het begin heeft Tim de touwtjes iets meer in handen en dan neemt Sam het over, zonder dat ze ooit beslissingen alleen maken. Constante communicatie is cruciaal. Tot nu toe lukte deze nauwe samenwerking vlotjes. Wanneer iets niet lukt bij de ene, kan de ander lachen om zijn miserie. Humor blijft de beste smeerolie. Ook als ze bezig zijn met hun eigen projecten kunnen ze terugvallen op elkaar. Ze kunnen de ander of zichzelf in vraag stellen, elkaar uithoren of klankbord spelen.
Het eerste project dat STAM Collective verwezenlijkte was een constructie in de inkomhal en centrale gang van Het Entrepot. Een interview hierover vind je op de site van het Entrepot. Het tweede project maakt deel uit van de Triënnale van Brugge. Het collectief werd geselecteerd om het onthaal in de Poortsersloge uit te werken. De tentoonstelling daar gaat over “De poreuze stad”.
Tim en Sam baseerden zich voor dit project op het nepdorp dat de Rus Potemkin liet bouwen op de Krim. De constructie bestond uit mobiele façades die de Krim er veel beter uit liet zien dan het in werkelijkheid was. STAM Collective bouwde nepfaçades in de Poortersloge en bracht zo buiten naar binnen, alsof enkele gevels uit de stad geplukt werden en ze daar gestationeerd zijn. Maar het publiek kan de constructie van fake gevels ook (letterlijk) doorzien.
Voor Sam en Tim is het bij dergelijke projecten leuk dat ze van begin tot eind alles in handen hebben. Deze vrijheid om te doen wat ze willen, duwt hen ook verder. Ze moeten experimenteren, nieuwe technieken uitproberen en verder gaan dan wat ze gewend zijn. Dergelijke projecten zijn een constant onderzoek. Allebei zijn ze nog jong, maar door deze projecten doen ze ervaring op en leren ze bij, wagen ze zich aan uitdagingen. Door elkaar vertrouwen te geven en aan te moedigen, krijgen ze automatisch meer vertrouwen in hun eigen werk. Het geeft hen dan ook veel voldoening om als jonge Bruggelingen een project te mogen verwezenlijken voor de Triënnale, dat intussen een behoorlijk prestigieus en internationaal gebeuren is. Naast deze projecten begeleidt het duo momenteel ook DORP in het Entrepot. Hiervoor ontwerpen en bouwen ze niet zelf, maar ondersteunen ze het DORP-team.
Belangrijk voor STAM is dat het collectief organisch tot stand is gekomen. Het is ook de bedoeling om op die manier verder te groeien. Tim en Sam willen zichzelf vooral niks opleggen met STAM Collective. Integendeel, periodes van stilte laten hen genoeg tijd voor hun eigen ateliers, die hen op hun beurt een bepaalde vrijheid geven om hun collectief ongedwongen te laten voortbestaan. Waar de toekomst STAM Collective brengt, hangt dus vooral af van de projecten die op hun weg komen en waar Sam en Tim iets boeiends in zien.
Meer info via @stam.collective!
Uit BLVRD Magazine editie #22.
Tekst: Tilde Morlion. Foto's: Jokke De Roo.
