Shadow Game is een documentaire en onderdeel van een transmediaal project van Eefje Blankevoort en Els van Driel. De documentaire vertelt over jongeren die “the game” spelen, een term door vluchtelingen gebruikt voor de tocht naar veiligheid en een beter leven. Ze zijn soms jaren onderweg, waarbij ze afzien, hun leven riskeren en snel volwassen worden.
Uit een interview met Eefje Blankevoort:
“De vluchtelingenproblematiek bestaat al langer, maar door de film wordt een nieuw licht op de situatie geworpen. Dankzij Shadow Game ben ik opnieuw met de problematiek bezig.
Het is mijn bedoeling het verhaal op een andere manier te vertellen.”
Het moet wel intens geweest zijn om de film te maken?
“Dat was het zeker. Ik zag juist een reminder op Facebook: het is precies 4 jaar geleden dat we filmden op de Servisch-Hongaarse grens. We waren daar in bizarre omstandigheden.
Het was ijskoud weer, we brachten leuke jongens in beeld, pubers die graag grapjes maken. Enkelen van hen kennen we intussen al 4 jaar.
Het lijkt lang geleden, maar we draaien nog steeds vervolgfilms. Gelukkig gaat het met de meesten al een stuk beter dan in de film, het brengt hoop. Maar dus zeker intens!”
Hoe kwam je in contact met de jongeren?
“We gingen naar specifieke plaatsen waarvan we wisten dat veel vluchtelingen botsten op de grens. Vooraf deden we onderzoek naar deze plaatsen, en omdat we al langer op dit thema werkten, wisten we hoe de routes liepen.”
Toen we op het grensgebied van Bosnië en Kroatië aankwamen was er nog geen enkel kamp.
Mensen moesten in de sneeuw zien te overleven met kleine zelfgemaakte tenten. Een van de vluchtelingen die we in het kamp vonden was de 14-jarige Mohammed uit Syrië. We gingen samen koffie drinken om hem wat op te warmen, en probeerden een gesprek aan te gaan. Toen we na een paar dagen zijn vertrouwen hadden gewonnen, lieten we de cameraman er bij komen.
Je kan niet een paar maanden onderzoek plegen, dan naar huis gaan om later terug te keren met de cameraman, want dan zijn die mensen weg. Ze kunnen van de ene dag op de andere “on game” gaan. Meestal moesten we minimaal een week rondhangen om research te doen en vertrouwen te krijgen. Pas daarna kwam onze cameraman. En dan hadden we een kleine week, soms maar een paar dagen om te filmen en mensen te interviewen.”
Doorheen dit proces moet je neutraal blijven? Je kan de jongeren niet helpen die in deze erbarmelijke omstandigheden zitten?
“Dat moet je heel zeker. Je moet hen zo neutraal mogelijk jouw verhaal vertellen en je mag in geen geval valse hoop geven aan de jongeren. Wat zij nodig hebben is een ticket en een paspoort, maar die kunnen wij niet geven. De vluchtelingen kunnen hun verhaal vertellen en wij kunnen in contact blijven met hen. De meeste mensen die we ontmoet hebben, wilden hun verhaal ook kwijt aan ons, ze toonden ook video’s die ze zelf onderweg hadden gemaakt. Ook voor hen is de situatie zeer bizar, waar moeten ze de nodige bescherming vinden?
We hebben ons woord gehouden en dagelijks contact gehouden met de jongere vluchtelingen, via Whatsapp of Messenger. Dat was ook voor ons ergens beangstigend: soms stonden hun gsm’s dagen uit, waardoor de rampscenario’s door ons hoofd gingen: zijn ze vermist, is er iets gebeurd, leven ze nog wel? Achteraf kregen we veel positieve feedback, de jongeren vonden het fijn om met ons in contact te blijven.”
“Als journalist probeer je zo objectief mogelijk hun verhaal te volgen, liefst zonder er doekjes om te winden of interpretaties te vormen. En natuurlijk help je de jongeren soms, de situaties zijn zo ontzettend heftig: wanneer er geen eten of drinken is, of als je een moeder met haar kind door de sneeuw ziet lopen op slippers. Dan probeer je te helpen. We zijn journalisten maar ook mensen, die proberen de ergste nood te verlichten”.
Uit Shadow Game wordt duidelijk dat van vele mensen de rechten geschonden worden.
“Zeker, wij waren telkens verbijsterd. Tieners werden in elkaar geslagen, we hoorden van martelingen, elektroshocks… Je kan het volledige kinder- en mensenrechtenverdrag evengoed verscheuren als je ziet wat er in Europa gebeurt.”
Jullie lieten zelfs een vluchteling, gestrand in Griekenland, aan het woord die in de prostitutie moest gaan om rond te komen.
“Dat is een van de grote problemen, veel mensen zeggen: “Die vluchtelingen moeten toch niet door alle landen gaan? Ze kunnen evengoed in Griekenland blijven.” Maar de situatie in de grenslanden is zwaar. Daar komen alle mensen aan, en de overige Europese landen houden zich niet aan de relocatie-afspraken die er zijn. Het gevolg is dat er zeer veel mensen vast zitten in Griekenland, maar dat kan het land niet aan. Die mensen worden daar niet beschermd.”
Ondertussen is een groep jongeren bezig naar de Europese commissie te stappen om er een verslag in te dienen?
“Dat klopt, we hebben een manifest opgesteld voor kinderen op de vlucht, met een groep jongeren uit de film. Het is de bedoeling zo veel mogelijk mensen deze petitie te laten ondertekenen. Daarna zullen we deze aanbieden aan het Europese parlement.
Op wereldvluchtelingendag, 20 juni, zullen Mohammed en SK, twee jongens uit de film, aan een groep vluchtelingen hun verhaal doen in Brussel. We willen het verhaal verspreiden.
België en Nederland kunnen veel meer doen dan we denken! Dus ik hoop dat er stappen kunnen gezet worden.”
Wat kunnen wij doen?
“Het manifest delen en ondertekenen. Je kan ook vrijwilliger worden, bijvoorbeeld: taalbuddy in een asiel of kamp, of je kan een donatie doen.”
Shadow Game is te zien ophet JEF festival op zondag 27/2 om 10:30 in Cinema Lumière. Regisseur Eefje Blankevoort en SK, één van de jongens uit de film zullen aanwezig zijn.
Deze vertoning wordt georganiseerd ism DOCTALKS, een initiatief van De Republiek en Cinema Lumière dat via sterke documentaires een gesprek opgang wil trekken.
Tickets (8 euro) en info:
jeffestival.be
lumiere-brugge.be/doctalks
@shadowgamefilm
www.shadowgame.eu
Tekst: Lauren Rolly
Uit BLVRD Magazine editie #26
