Iedereen herinnert zich wel de dictees uit zijn/haar/hun kindertijd. En misschien kijk je er wel met heel wat angst op terug. De druk om perfect te schrijven, goed te luisteren en vooral geen lekkende vulpen te hebben: we kennen het allemaal. Daarnaast hebben heel wat jonge mensen tegenwoordig hun liefde voor taal verloren, hoogstwaarschijnlijk ergens onderweg in de lagere of middelbare school. Je kunt er heel wat voor de hand liggende redenen voor verzinnen, maar een duidelijke is misschien toch wel de gedachte dat taal helemaal niet meer hip is. En eigenlijk is dat helemaal niet waar.
In het onderwijs wordt steeds meer ingezet op wetenschappelijke kennis en digitale vaardigheden. Heel vaak moeten de kunst- en taalvakken daarvoor wijken. Maar zelfs als je veel taal in je curriculum hebt, wordt er niet zo vaak meer gehamerd op foutloze spelling en grammatica. Dan vraag je je natuurlijk af hoe iemand een stevig huis kan bouwen waar je heel je leven lang op kunt vertrouwen, zonder dat de juiste stenen en betrouwbare funderingen zijn gelegd.
Als studente Toegepaste Taalkunde Nederlands, Engels, Spaans merk ik heel erg hoe talen onderschat worden. Want hé, in deze digitale versnelling heb je die achterhaalde taal toch echt niet nodig. Wel, niets is minder waar eigenlijk. Nu des te meer is heldere, zuivere en vaak foutloze communicatie noodzakelijk. Misschien herinner je je wel de pijnlijke PowerPoint-presentatie van premier Sophie Wilmès tijdens een van de eerste persconferenties over het coronavirus. Dat is niet een alleenstaand voorbeeld. Een bedrijf, organisatie of zelfs familie functioneert niet goed als ook de taal- en communicatievaardigheden niet goed zitten. Je mag dan nog zo veel wetenschappelijke kennis hebben, als je het niet kan overbrengen aan je collega’s of publiek, dan ben je helemaal de klos.
De Schrijfwijzen, Het Groot Dictee Heruitgevonden
Tegenwoordig is een herwaardering van het Nederlands in zijn opmars. Niet alleen beseffen heel wat organisaties dat taalvaardige mensen belangrijk zijn, maar ook de gewone mens is soms ook nog vaak met taal bezig. En het zijn niet alleen gepensioneerden. Een van de vele initiatieven om het Nederlands weer populairder te maken is De Schrijfwijzen, Het Groot Dictee Heruitgevonden.
Het Groot Dictee der Nederlandse taal werd tot 2016 op de Nederlandse en Belgische televisie uitgezonden. Sinds 2018 wordt het dictee uitgezonden op de Nederlandse radiozender NPO Radio 1. Om in België voor een waardige opvolger te zorgen, kwam Het Groot Dictee Heruitgevonden in 2018 in beeld. Gecoördineerd door Creatief schrijven vzw en met steun van de krant De Standaard, vindt er elk jaar een dictee plaats in meer dan 100 Vlaamse bibliotheken.
‘Bleh, saai dictee’, denk je vast. Maar eigenlijk is Het Groot Dictee Heruitgevonden meer dan alleen een dictee. Als we de website moeten geloven is het ‘een ludiek en laagdrempelig taalspel voor iedereen die van het Nederlands en taalraadsels houdt’. Het spel telt drie rondes: een traditioneel dictee, multiple choice en spellingbee. In elke bibliotheek wordt er een winnaar gekroond, die een heel fijn cadeau krijgt.
Natuurlijk organiseert de Hoofdbibliotheek in Brugge ook Het Groot Dictee Heruitgevonden. Elk jaar heeft het al zeer veel succes gehad en niet alleen bij de gepensioneerden. Ook jongvolwassenen nemen deel. Al twee jaar op rij is Florian Goetghebeur (30) de winnaar in Brugge. Hoe hij dat klaarspeelt? Met jarenlange ervaring en persoonlijke passie.
Heb je een taalkundige achtergrond?
‘Nee, eigenlijk niet. Ik heb wiskunde gestudeerd. Maar er zijn bepaalde aspecten aan taal die een beetje hetzelfde zijn. Soms moet je ook wat puzzelen met taal om tot de juiste oplossing te komen.’
Hoe is je liefde voor spelling begonnen?
‘Misschien heb ik wel wat aanleg en ik heb ook wel altijd graag gelezen. In het tweede leerjaar zocht een leerkracht kandidaten om deel te nemen aan het dictee. Toen dacht ik: “Ik ga gewoon eens meedoen.” Dat ging direct goed en daarna deed ik frequenter mee.’
Werd die liefde voor spelling dan ook van thuis uit gestimuleerd?
‘Niet echt. Omdat ik deelnam aan de wedstrijden, zijn mijn ouders ook beginnen deel te nemen. Ik heb hen dus een beetje beïnvloed.’
Hoe bereid je je voor voor zo’n spellingswedstrijd? Lees je woordenboeken of begin je er helemaal onvoorbereid aan?
‘Soms doe ik helemaal niets, omdat ik al zo lang deelneem en dus niet altijd alles moet herhalen. Wat ik soms wel doe, is de spellingsbrochure van De Taaltelefoon leren. Daar staan alle belangrijkste regels beknopt en heel duidelijk in. Ik heb ook een lijst met woorden die ik ooit eens gekregen heb op een wedstrijd en waaraan ik eens getwijfeld heb. Natuurlijk wordt die lijst telkens langer, maar zo is het makkelijk om moeilijke woorden voor mij op te frissen.’
Ik neem aan dat je wel een van de jongste deelnemers bent. Denk je dat veel jonge mensen ook eens hun kans moeten wagen bij Het Groot Dictee Heruitgevonden?
‘Ik ben niet de enige. Het is zeker eens de moeite om deel te nemen, want het is best ook wel een sociale aangelegenheid. Bovendien is het ook gewoon eens fijn om jezelf te testen en om dingen bij te leren. Je hoeft er niet per se heel goed in te zijn. Het is echt een wedstrijd voor iedereen, want het is niet alleen een dictee, maar ook een creatief spel.’
Komen dan dezelfde woorden niet vaak terug als je al zo vaak aan spellingswedstrijden hebt deelgenomen?
‘Het is niet alleen maar een kwestie van woorden uit het hoofd leren. Je hebt een voorbeeld bij een spellingsregel, maar die regel moet je dan ook kunnen toepassen in andere gevallen. Er zijn effectief wel mensen die woordenboeken lezen, maar eigenlijk is dat niet de kern van Het Groot Dictee Heruitgevonden.’
Je doet dus al jaren mee met spellingswedstrijden en Het Groot Dictee Heruitgevonden. Waarom doe je toch nog elk jaar mee?
‘Elke tekst is elk jaar weer anders. Vaak zijn het mooie teksten, ook al is het soms wel moeilijk om op de inhoud te letten als je meedoet aan een dictee. Maar natuurlijk doe ik het gewoon ook graag. Ik twijfel wel soms om nu elk jaar te blijven deelnemen. Ik wil niet arrogant zijn, maar omdat ik al een paar keer heb gewonnen, wil ik niet altijd degene zijn die de prijs in de wacht sleept.’
Op vrijdagavond 8 oktober 2021 kan je in het Grootseminarie (Potterierei 72, Brugge) deelnemen aan Het Groot Dictee Heruitgevonden. Radiostem Christina Van Geel leest het dictee zo duidelijk mogelijk voor en haar innemende stem zorgt zeker en vast voor een aangename avond. Het spel start om 20u stipt. Inschrijven kan je nog steeds doen via deze link of vraag ernaar in jouw bib.
Tekst: Audrey Van den Bogaerde.
Uit BLVRD Magazine editie #24
